ziałalność terapeutyczna zmierzająca do   poprawy sprawności ludzi dotkniętych kalectwem została przez nas zapoczątkowana w roku 1989. Powstał wtedy pomysł zorganizowania dla niepełnosprawnych spływu kajakowego na Czarnej Hańczy. Ten obóz wędrowny i wynikający z niego zespół doświadczeń zainspirował zorganizowanie rajdu tatrzańskiego. Niepełnosprawni wędrowali po Tatrach (Kasprowy Wierch, doliny reglowe), zbaczając z łatwych szlaków na drogi trudniejsze (groty w Raptawickiej Turni, Wąwóz Kraków). Obozy kajakowe i tatrzańskie weszły na stałe do programu działania Zespołu Rehabilitacji Naturalnej przekształconego w roku 1992 w Fundację.  W związku z zastosowaniem hipoterapii, szczególnie w stosunku do niepełnosprawnych dzieci, a później wspinaczki ścianowej i linowej, jako zespołu ćwiczeń rehabilitacyjnych — wprowadziliśmy do letniego programu turnusów obozy hipoterapeutyczne oraz konno-wspinaczkowe w skałach Jury Krakowsko-Częstochowskiej.W ostatnich latach organizujemy również z udziałem ludzi niepełnosprawnych, rajdy konno-kajakowe, w których część uczestników przemieszcza się puszczańskimi szlakami konno i bryczkami, druga część płynie kajakami i kanadyjkami Czarną Hańczą i Kanałem Augustowskim. Wszyscy spotykają się wieczorem na biwaku, z którego rano, po zmianach osobowych, obie grupy wyruszają w dalszą trasę.Szczególnym sukcesem było dopracowanie metody zorganizowania bezpiecznego spływu dla ludzi z bardzo ciężkim uszkodzeniem aparatu ruchu (np. dystrofia mięśniowa), którzy muszą być przywiązani pasami do wózka, wraz z którym będą płynąć. Po wielu konsultacjach, próbach i doświadczeniach, udało się stworzyć łodzie bezpieczne, pozwalające pokonywać z ludźmi z najcięższym niedowładem, trasę Kanału Augustowskiego od Biebrzy do białoruskiej granicy, z wpływaniem na wody Rospudy, Blizny, Suchej Rzeczki, Czarnej Hańczy.Obozy rehabilitacyjne są aktualnie tylko częścią naszej działalności. Jej zasadnicze elementy to stałe działania w bazie w To- runiu, gdzie codziennym ćwiczeniom terapii konnej poddawane są niepełnosprawne dzieci i dorośli, z możliwością ćwiczeń wspinaczkowych na sztucznej ścianie wspinaczkowej.W sposób systematyczny są też organizowane spotkania towarzyskie, spotkania niepełnosprawnych z nauką w Uniwersytecie M. Kopernika, wreszcie okolicznościowe imprezy (spotkania wigilijne, koncerty, spektakle, uroczyste nabożeństwa, wycieczki).Uczestnikami tych poczynań są ludzie w różnym wieku i z różnym typem kalectwa (ogółem około 600 osób, w tym ponad połowa to dzieci).Wszystkie te działania mają decydujący wpływ na kondycję psychiczną niepełnosprawnych uczestników, która z kolei stanowi doskonały punkt wyjścia do wszelkich usprawnień fizycznych.Przeżywanie doznań estetycznych, wzruszeń, procesów poznawczych, tworzenie związków interpersonalnych, prowadzi do ważnych dowartościowań osobowościowych człowieka niepełnosprawnego. Jest to droga do wyzbywania się kompleksów wynikających z inwalidztwa. Stymulację tego stanowią stosowne treści programów obozów, na których atrakcyjne regiony kraju pozwalają swoją urodą budzić wrażliwość estetyczną, poszerzając jednocześnie wiedzę uczestników, poprzez autopsyjne poznawanie zjawisk przyrodniczych (Puszcza Augustowska, wody Pojezierza Suwalskiego, środowisko nadmorskie, podhalańskie, tatrzańskie i jurajskie), zjawisk z dziedziny literatury (np. tatrzańskie reminiscencje Sienkiewicza, Witkiewicza, Żeromskiego, Orkana, Kasprowicza, Tetmajera), w dziedzinie muzyki (udział w koncertach symfonicznych, rockowych, organowych), w dziedzinie historii (Kanał Augustowski gen. Prądzyńskiego, Chochołów ze swoim powstaniem z 1846 r. historyczne zapiski parafialne ks. Stolarczyka, bitwy partyzanckie w Puszczy Augustowskiej, górale w walce z wojskami szwedzkimi Pontusa de la Gardie, miejsca martyrologii Polaków itp.), wreszcie w dziedzinie stylów budownictwa regionalnego, rzemiosł, organizacji parków narodowych, organizacji GOPR, TOPR, WOPR, Szkoły Alpinizmu.Nie byłoby to możliwe bez wsparcia ze strony władz Gminy Miasta Torunia i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.Ważne jest również wsparcie ze strony dużej grupy wolontariuszy, spośród których decydującą rolę odgrywa młodzież szkół średnich i studencka oraz wolontariusze specjaliści. Ci ostatni stanowili autorytatywny zespół, pomocny w opracowaniu metody terapeutycznej wspinaczki niepełnosprawnych. Wychodząc z inspiracji prof. Bieni z Gliwickiej Akademii Medycznej, który próbował rehabilitować swoich pacjentów z ortopedii w skałach lądeckich, metoda wspinaczkowa była opracowywana przy pomocy himalaisty dra Łaukajtysa, szefa Szkoły Alpinizmu Bogdana Krauze, naczelnika GOPR Piotra Van der Coghena, instruktorów alpinizmu, nauczycieli, lekarzy i rehabilitantów.Utrzymujemy kontakty z różnymi instytucjami dla konsultacyjnej wymiany wiedzy i doświadczeń potrzebnych w tej nietypowej działalności. Dotyczy to szczególnie krakowskiego i warszawskiego ośrodka terapii konnej, stadnin w Gładyszowie, Kadynach i Plękitach, specjalistów ratownictwa górskiego i survivalu, wspomnianej Szkoły Alpinizmu, Dyrekcji Tatrzańskiego Parku Narodowego, Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Polskiego Związku Hodowców Koni, Szkoły Płetwonurkowania „Barakudy”. Instytucje te wspierają nas nie tylko merytorycznie. Niektóre z nich desygnują swoich specjalistów jako instruktorów wspierających nasze procesy terapeutyczne lub asekurujących niepełnosprawnych na rajdach górskich czy wodniackich, służących pomocą np. w budowie sztucznej ściany wspinaczkowej i stanowisk wspinaczki linowej, wreszcie szkolą naszych pracowników i wolontariuszy w asekuracji linowej, jako ratowników wodnych itp.Wiedza i doświadczenie kadry pracowników i wolontariuszy są uzupełniane przez lekturę fachowej literatury, profesjonalnych periodyków, wreszcie poprzez szkolenie wewnętrzne, prowadzone m.in. przez lekarzy, weterynarzy, rehabilitantów, nauczycieli itp.Nasza Fundacja była inspiratorem oraz współautorem „Programu tworzenia warunków udziału ludzi niepełnosprawnych w życiu publicznym Miasta Torunia”, uchwalonego przez Radę Miasta w roku 1994 i stanowiącego stabilne uwarunkowania budżetowe dla tej, jakże ważnej grupy społecznej.W ten sposób ludzie niepełnosprawni wkomponowali się w życie społeczne środowiska, a ich determinacja w walce ze swoją słabością spowodowała, że stali się bohaterami wielu reportaży głównych programów Telewizji Polskiej, TV Polsat, Canal+, TVN, Polonia, programów radiowych i reportaży prasowych, stając się ważnym czynnikiem promocji swojego miasta.

Stanisław Duszyński